สำนักงานนโยบายและแผนทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ในฐานะหน่วยงานหลักจัดทำนโยบายและแผนด้านการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศของประเทศและหน่วยประสานงานกลางของประเทศภายใต้กรอบอนุสัญญาสหประชาชาติว่าด้วยการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ (United Nations Framework Convention on Climate Change: UNFCCC) ได้จัดทำแผนการปรับตัวต่อการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศแห่งชาติ (National Adaptation Plan: NAP) เพื่อเป็นกรอบแนวทางของประเทศในการบูรณาการประเด็นด้านการปรับตัวต่อผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศในแผนและยุทธศาสตร์ในรายสาขาและในเชิงพื้นที่ได้อย่างถูกต้องและเหมาะสม โดยแผนการปรับตัวฯ มุ่งหวังให้ประเทศไทยมีภูมิคุ้มกันและสามารถปรับตัวต่อผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ในสาขาสำคัญ 6 สาขา ได้แก่ 1) การจัดการน้ำ 2) การเกษตรและความมั่นคงทางอาหาร 3) การท่องเที่ยว 4) สาธารณสุข 5) การจัดการทรัพยากรธรรมชาติ และ 6) การตั้งถิ่นฐานและความมั่นคงของมนุษย์ รวมทั้งการดำเนินงานในประเด็นที่เกี่ยวข้องกับหลายสาขา โดยแผนการปรับตัวฯ ผ่านความเห็นชอบจากคณะกรรมการนโยบายการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศแห่งชาติแล้ว เมื่อวันที่ 19 พฤศจิกายน 2561

อย่างไรก็ตาม ในการบูรณาการและขับเคลื่อนแผนการปรับตัวฯ ในรายสาขาและเชิงพื้นที่ จำเป็นต้องมีข้อมูลความเสี่ยงเชิงพื้นที่จากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ เพื่อนำมาใช้ในการวางแผนในประเด็นรายสาขาที่คาดการณ์ว่าอาจมีความเสี่ยงต่อการได้รับผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศในพื้นที่ และใช้สนับสนุนการตัดสินใจเชิงนโยบายและบูรณาการเข้าสู่การจัดทำนโยบายและแผนของหน่วยงานและภาคส่วนที่เกี่ยวข้อง ดังนั้น การพัฒนาระบบฐานข้อมูลความเสี่ยงเชิงพื้นที่ต่อการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศให้เป็นฐานข้อมูลกลางของประเทศ จะเป็นเครื่องมือสำคัญในการขับเคลื่อนการดำเนินงานด้านการปรับตัวต่อผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศในรายสาขาหรือในเชิงพื้นที่ได้อย่างมีประสิทธิภาพ และสอดคล้องกับแผนการปรับตัวฯ อีกทั้งยังเป็นช่องทางในการสร้างการรับรู้สาธารณะอย่างเป็นรูปธรรมและเข้าถึงได้โดยง่าย โดยการพัฒนาระบบฐานข้อมูลดังกล่าว เป็นการดำเนินงานที่สำคัญของประเทศตามแผนการปฏิรูปประเทศด้านทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ที่กำหนดให้เร่งรัดจัดทำฐานข้อมูลกลางข้อมูลความเสี่ยงเชิงพื้นที่ต่อการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ และสอดคล้องกับยุทธศาสตร์ชาติ (พ.ศ. 2561 – 2580) แผนแม่บทภายใต้ยุทธศาสตร์ชาติ แผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่ 12 (พ.ศ. 2560 – 2565) นโยบายรัฐบาล และแผนแม่บทรองรับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ (พ.ศ. 2558 – 2593) รวมทั้งสอดคล้องกับการดำเนินงานตามพันธกรณีความตกลงปารีสและเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน เป้าหมายที่ 13 และเป็นการใช้เทคโนโลยีเข้ามาช่วยขับเคลื่อนการดำเนินงานด้านการปรับตัวต่อผลกระทบจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศของประเทศให้มีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น ตามนโยบายไทยแลนด์ 4.0 (Thailand 4.0) ด้วย

วัตถุประสงค์ เพื่อจัดทำและเผยแพร่ระบบฐานข้อมูลความเสี่ยงเชิงพื้นที่จากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศของประเทศ ที่ทุกภาคส่วนสามารถเข้าถึงและใช้งานได้

เป้าหมาย (เชิงผลผลิต) มีระบบฐานข้อมูลความเสี่ยงเชิงพื้นที่จากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศของประเทศที่ผ่านกระบวนการมีส่วนร่วมจากทุกภาคส่วนที่เกี่ยวข้อง

วิจิตรบุษบา มารมย์ เป็นผู้วิจัยสำหรับสาขาการตั้งถิ่นฐาน ในการศึกษานี้ เกี่ยวข้องกับการพัฒนาเมืองในทุกมิติที่จะมีความเสี่ยงต่อการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ได้ทบทวนวรรณกรรมและพิจารณาคัดเลือกตัวแปรที่ไม่ใช่ภูมิอากาศ จากเอกสารที่เกี่ยวข้องกับการประเมินความเปราะบางและความสามารถในการปรับตัว ได้แก่ IPCC UNFCCC และ GIZ นำมากำหนดความเสี่ยง ทั้งนี้ ความเสี่ยงทางตรงจากการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศในสาขาการตั้งถิ่นฐาน (การพัฒนาเมือง) ประกอบไปด้วย i) พื้นที่ทางเศรษฐกิจและบ้านเรือนได้รับความเสียหาย ii) โครงสร้างพื้นฐานและอาคารในเมืองไม่สามารถใช้งานได้ และ iii) การบาดเจ็บจากเหตุการณ์สภาวะสุดขั้วของสภาพอากาศ ในขณะที่ความเสี่ยงทางอ้อม เป็นผลกระทบในทางกายภาพ ด้านเศรษฐกิจ-สังคม รวมถึงโครงสร้างพื้นฐานในเมือง ประกอบไปด้วย i) ระบบเศรษฐกิจเมือง การประกอบกิจการต่าง ๆ ในเมืองหยุดชะงักลง ii) การคมนาคมขนส่งของเมือง การเดินทางลำบากไม่สะดวกหรือมีค่าใช้จ่ายเพิ่มขึ้น iii) การเคลื่อนย้ายกลุ่มเปราะบางของเมืองมีความลำบากในยามวิกฤต iv) การขาดแคลนน้ำเพื่อการอุปโภคและบริโภคของสังคมเมือง ส่งผลให้มีค่าใช้จ่ายเพิ่มขึ้น หรือต้องมีการการลงทุนเพิ่มขึ้น v) มีการลงทุนด้านโครงสร้างพื้นฐานของเมืองเพิ่มขึ้น vi) การเคลื่อนย้ายของการตั้งถิ่นฐานและการประกอบกิจกรรมทางเศรษฐกิจของประชากรในเมือง เป็นต้น